Ważność orzeczeń o niepełnosprawności – do kiedy została ponownie przedłużona

Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tzw. ustawa antycovidowa) z mocy prawa przedłużała ważność orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności w czasie stanu epidemii, a następnie w stanie zagrożenia epidemicznego.

Z kolei ustawa z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 852; dalej: ustawa zmieniająca) uchyliła art. 15h tzw. ustawy antycovidowej. Przepisy dotyczące ważności orzeczeń wynikające z ustawy o ochronie konkurencji weszły w życie 6 sierpnia 2023 r.

Zgodnie z art. 23 pkt 1–3 ustawy zmieniającej orzeczenia, które utraciły moc w czasie pandemii lub w stanie zagrożenia epidemicznego, ale dotąd były automatycznie przedłużane przez ustawę antycovidową, są ważne w następujących datach:

• do 31 grudnia 2023 r., jeśli ich ważność upłynęłaby do 31 grudnia 2020 r.,

• do 31 marca 2024 r., jeśli ich ważność upłynęłaby w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r.,

• do 30 września 2024 r., jeśli ich ważność upłynęłaby w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 5 sierpnia 2023 r.

Rzecznik Praw Obywatelskich w wystąpieniu z 24 października 2023 r. zwrócił jednak uwagę na znaczne opóźnienia przy wydawaniu nowych orzeczeń w ramach zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności. Sięgają one nawet 8 miesięcy.

Dlatego też parlament przyjął nową ustawę (z 19 grudnia 2023 r. , która przewiduje, że orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony na podstawie ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, którego ważność upłynęłaby do 30 czerwca 2024 r., zachowa ważność do 30 września 2024 r., jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego prawomocnego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Rozwiązanie to ma usunąć ryzyko, że wskutek opóźnień w działalności zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności dojdzie do utraty przysługujących osobom z niepełnosprawnościami uprawnień zależnych od ważności orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.