Nowe regulacje bhp dotyczące dostosowania stanowisk pracy i refundacji okularów – czy obejmują też zleceniobiorców

Odpowiedź: Na gruncie rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe pracownikiem jest każda osoba zatrudniona przez pracodawcę, w tym praktykant i stażysta użytkujący w czasie pracy monitor ekranu co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy. Przyjmując, że definicja ta nie odwołuje się wyłącznie do zatrudnienia na podstawie stosunku pracy, można uznać, że dostosowanie stanowisk pracy oraz zapewnienie korekcji wzroku dotyczy również osób zatrudnionych na podstawie umowy prawa cywilnego – użytkujących w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy lub system przenośny przeznaczony do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy.

Kodeks pracy w przepisie art. 2 zawiera definicję legalną pracownika, z której wynika, że pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Wydawać by się mogło, że definicja ta jest wiążąca w każdym przypadku, kiedy przepisy prawa pracy odwołują się do pojęcia „pracownik”.

Trzeba jednak zauważyć, że przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe zawierają własną definicję pojęcia pracownik – na potrzeby stosowania przepisów rozporządzenia. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o pracowniku, należy przez to rozumieć każdą osobę zatrudnioną przez pracodawcę, w tym praktykanta i stażystę, użytkującą w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy. A zatem pracodawcy, zatrudniając nie tylko pracowników, ale również osoby na podstawie elastycznych form zatrudnienia – przykładowo na podstawie umowy zlecenia, mogą mieć wątpliwości w zakresie stosowania wspomnianego rozporządzenia względem zleceniobiorców.

Można więc przyjąć, że również względem zatrudnionych na podstawie zlecenia pracodawca powinien stosować przepisy bhp oraz zasady ergonomii określone w rozporządzeniu – zarówno w zakresie organizacji stanowisk pracy, jak i w kontekście możliwej korekcji narządu wzroku w postaci okularów czy szkieł kontaktowych. Nie można bowiem wykluczyć sytuacji, że brak właściwego zorganizowania komputerowego stanowiska pracy dla zleceniobiorcy oraz brak skierowania go na badanie profilaktyczne w kontekście możliwej korekcji wzroku zostanie zakwestionowany przez inspektora PIP w czasie kontroli pracodawcy.

Wskazówka

Rekomendowanym postępowaniem, biorąc pod uwagę przepis art. 304 kp, jest stosowanie nowych wymogów wspomnianego rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitor ekranowy również względem zleceniobiorców, których można kwalifikować jako pracowników na podstawie specyficznej, szerokiej definicji zawartej w zmienionym rozporządzeniu.